سو ...

ممد علی 

شیمی‌ده ایکی آتُم هیدرُژن (یونگول یا آغئر) و بیر آتُم اُکسیژن دن دوزه‌لمیش آخار مُلِکول‌لره سو دِییله‌ر کی، عادی ایستی لیک و باسقئ دا، رنگسیز، ایی‌سیز و دادئ اُلمایان دئر.

یِر کوره‌سی‌نین اوچ دؤرددن بیری سو ایله اؤرتولوبدور. و اُنون اوستونده وار اُلان بوتون بیتگی‌لر و حیوانلار، اُ جومله‌دن اینسان بده‌نی قورولوشو و ترکیبی یوزده آلتمئش سودان دوزه‌لیب کی هِچ، گونده‌لیک یاشایئشئندا دا، سو اُلماسا، وارلئغئ و دیریلیگی تهلوکه‌یه دوشوب و بو سویون اُلماماسئ اوزانسا، اُلارئن اؤلومونه و آرادان گِتمه‌سینه سبب اُلار.

ایبیش، منوش

ممد علی 

 ایکیسی ده، بیزیم اِوده‌ن یوز متر آشاغئدا، دروازا کوچه‌سینده گورجانلئ‌لارئن بیرینجی سُل ‌‌دؤنومونده‌کی دربندده، دیبه بیر آز قالان؛ منوش ساغدا بالا بیر هشتی کیمی‌ده؛ ایبیش ده سُلدا پیلله ایله انیلن چوخور دربندده اُلاردئلار. 

اؤلومو گؤزلریندن گؤردوم (روْمان – اوچونجی بؤلوم)

هاشم خسروشاهی - تۆرکیه تۆرکجه­سیندن آذربایجان تۆرکجه­سینه اویغونلاشدیران: آیدین سرداری­نیا***

کریم، «ان سوْن ذهنیمده قالان­لا باشلاییم!» دئدی، «بو سوْنونجوسو، آیریلاری‌نین نتیجه­­سیدیر ذاتاً. باشا دۆشرسیز!»

آلمان­دا اوْ گئجه، سحرا یاخین ائودن چیٛخیب قاپینی آرخامدان باغلادیغیمدا، دؤنوشومون اوْلمادیغینی آنلادیم. نه­یه، هارایا قاییداجاغیمی دا سوْروشمادیم اؤزومدن. اؤنجه­کی گئجه ائوه گیرینجه گؤرموشدوم. قادین، ماشینین آچارینی بارین اۆزرینده کی ایچی رنگلی مازی دوْلو بانکانین یانینا تۆنله­دی.

اؤلومو گؤزلریندن گؤردوم - (روْمان – ایکینجی بؤلوم)[1]

هاشم خسروشاهی - تۆرکیه تۆرکجه­سیندن آذربایجان تۆرکجه­سینه اویغونلاشدیران: وحید ملک *** [1]

«ایتله‌مه قـحبه‌نین بالاسی!»

بونو سؤیله‌ین، قیٛرخ­بئش، اللی یاشلاریندا گؤروشن بیر قا­دین ایدی. بیر زامانلار خیٛنایلا بوْیاندیغی بللی اوْلان ماتلاشمیش، چیرک ایله یاغدان یاپیش-یاپیش اوزون ساچلاری ایللرجه حلّاج الی دَیمه‌میش یۆن کیمی دۆیون-دۆیون ایدی. اوْوودلاری، کیچیک آلما­جیق سۆموکلری داها دا بللنسین دئیه ایچری باتمیشدی. سا­رالیب ازیلمیش، یاشیلینی ایتیرمگه اۆز توتموش یاشیللیغی خاطیرلادان، چوخورلانمیش گؤزلرینده، آجی­نین کؤکو یانیب ایللر ایدی ده سؤنموشدو.

اؤلومو گؤزلریندن گؤردوم - (روْمان – بیرینجی بؤلوم)

هاشم خسروشاهی - تۆرکیه تۆرکجه­سیندن آذربایجان تۆرکجه­سینه اویغونلاشدیران: وحید ملک ***

تبریز. 1387 بهمن‌ین اوْن‌سکگیزی جۆمعه گۆنو. منیم آدیم یوسوف. تبریزین گۆنئیینده، ائله ده وارلی ساییلمایان مارالان محلّه‌سینده دؤرد مرتبه­لی بیر بینانین گیریش مرتبه­سینده اوْتورورام. مجتمعین اوْرتاق حَیَطی اوجوز چیچکلرله، سیٛسغا آغاجلارلا بزنیب. هر آدین بیر ناغیلی اوْلدوغونا گؤره یوسوف آدی­نین دا، تبریزین ده  البته بیر ناغیلی وار. من اوْ مشهور یعقوب پیغمبرین اوْغلو یوسوف دگیلم، تبریز ده کنعان دیاری دگیل. اؤزومدن هئی سوْروشموشام؛ یوسوف­ون آتاسی یعقوبا گؤره هر زامان دانیشیبلار آما نه­دن آناسیندان هئچ سؤز دئییلمه‌ییب؟

منیم حئکایه‌م

سولماز جمالی

باغیرتیسی اوتاغی بورودو؛ زهملی سسی اوتاقدا دولاشیب دولاشیب سرت بیر شیلله کیمی اۆزۆمه چیرپیلدی. باغیرارکن گۆلدانی گؤتوروب دیوارا زوللادی. شوشه گۆلدان قیریق-قیریق اولوب هر یئره سپه‌لندی. شاشقین گؤزلریمی اۆزۆنه زیلله‌دیم.

-سن نه ائله‌ییبسن؟! سن منی آلدادیبسان؟… منی؟ … هه؟ … منی آلدادیبسان؟! …
اؤنومده‌کی حیرصلی کیشی ایندی باشینی آشاغی ایمیشدی … یاناغینا سۆزۆلن داملالاری گیزلیجه سیلمک ایسته‌ییردی …
اسیرم … تیتره‌ییرم: یالاندی     …
-بسدیییی … هامی گؤروب سیزی … هامی بیزی دانیشیر …هامی بیزی بارماقلا گؤرسه‌دیر…

یاشاسین کرونا!

نیگار خیاوی

چوخداندی بیر-بیریمیزدن قورخماغا باشلامیشیق، آرامیزدا یاییلمیش اولان بو قورخو یازییا آلینمامیش بیر متنه چئوریلرک آرامیزدا شیشمه‌یه باشلادی یاواش-یاواش. اؤز آرامیزدی کرونا گلیب بو چیرکین متنین اوستونه چکدییمیز اؤرتویو گؤتوردو و، هه! ایندی اوزه قالمادان، اوتانمادان بیر-بیرینیزدن آیریلین! دئدی. آداملار بیر-بیرینین گؤیلوندن چوخدان کؤچوب گئتمیشدیلر، قالمیشدی گؤزدن گئتمه‌لری، اونو دا کرونا گلیب چؤزدی.

آی ایشئغئندا

ممد علی

1

`       آی ایشئغئندا

 سحری تِز ایدی. گونون چئخماسئنا هله چُخ قالئردئ. آمما دهلیز ایشئق ایدی. تانئش بیر ایشئق. اِشیکده‌ن گلیردی.  بُینومو  اه‌یدیم پنجره‌دن اِشیگه، یوخارئ‌یا باخدئم.  اؤزو ایدی. آی اؤزو ایدی. اُن دؤرد، اُن بِش گِجه‌لیک آی. اِله هامان تانئدئغئم آی.

آیئن ایشئغئ اؤزلونده گونون ایشئغئ دئر کی، آی اُنو بیزه گؤنده‌ریر، یا بیزه سارئ دؤنده‌ریر.

اينسان

ماکسيم قورکى - چویرن: م. جوادزاده

…روحن يورغون اولدوغوم واختلاردا – حافيظه‌م کئچميشين کؤلگه‌لرينى جانلانديرديغى و اونلاردان اوره‌گه سويوق بير مئه اسديگى زامان - فيکير، ايندى‌نين هرج مرجليگينى پاييزين کؤنولسوز گونشى کيمى ايشيقلانديرديغى و ايره‌لى اوچماق اوچون يوخارى قالخماغا گوجو چاتماديغيندان، گونون هرج مرجليگى اوزرينده اوغورسوز-اوغورسوز فيرلانديغى واختلاردا،- روحى يورغونلوغون بو آغير دقيقه‌لرينده من اينسا‌نين يوکسک سيماسينى خياليمدا جانلانديرير، گؤزلريم اؤنونه گتيريرم.

اينسان! سانکى کؤکسومده گونش دوغور و اونون پارلاق ايشيغيندا گؤزل اينسان ياواش- ياواش، طنطنه‌يله ايره‌لييه و يوکسکلره دوغرو يورويور!

Dəliliyin ölçüsü

Dərvişoğlu

Cümə günü Oktober ayının onikisi, axşam saat yeddiyə yaxın, kamyonların hamısı birdən həfdəlik yoldan qayıtdıqlarından hər şofer kamyonunu yuvub, təhvil verib, evə getmək üçün tələsirdi. Hollanddan tut, Austriya və İsveçrəyə qədər bir çox supermarketlərə ət, tovuq və balıq satan böyük bir şirkətdə Kamyon şoferi olaraq işləyirdim. Bazar günü Axşam yola çıxardım, ancaq cümə günü axşam qayıdardaım.

Butovun burda oxuyon

بئش قجله

رقیه کبیری

دئدی: «بویون سحردن بئش دنه قجله مندن أل چکمیرلر. چؤلده‌هارا گئدیرم باشیمین اوستونده فیرلانیب، قاریلداییرلار.»

دئدیم: «سیز کی طی‌الارض ائلییه بیلرسیز، بو قجله‌لرین دیلیندن باش تاپمیرسیز؟»
دئدی: «مه‌یر من سولیمان پیقمبرم قورد- قوشون دیلیندن باش تاپیم! بیرده طی‌الارض ائله‌مک نمنه‌دی کی؟!»
دئدیم: «منه ده اؤرگه‌دین داااا»
دئدی: «قجله دیلینی؟»

شغل: جلاد! معرفی رمان «چشمان کهربایی درخت مُرّ»

شیوا فرهمند راد

در جهان شغل‌هایی وجود دارد که با آمدن و رفتن دولت‌ها و حکومت‌ها، تغییر رژیم‌ها، سرنگونی یک نظام و روی کار آمدن نظامی دیگر، همچنان پابرجا می‌مانند و چندان تغییری نمی‌کنند. برخی از این شغل‌ها که در هر نظامی وجود آن‌ها لازم است، در دیده‌ی مردم و جامعه «شریف» شمرده می‌شوند، مانند آموزگاری، پزشکی، پرستاری، کار در ساختمان‌سازی و جاده‌سازی، و... اما برخی دیگر از آن شغل‌های ماندگار در دیده‌ی عموم چندان پسندیده نیستند، مانند جاسوسی، و خبرچینی برای دستگاه‌های امنیتی کشورهایی که حاکمیت‌شان محبوبیت چندانی در میان مردم ندارند.

نگاهی به رمان «چشمهای کهربایی درخت مُرّ»(مُرّ آغاجینین کهربا گوزلری)

سودابه تقی‌زاده زنوز

داستان از این قرار است که کودتایی در پایتخت کشور نیواک روی می‌دهد. بر خلاف سایر کودتاهای روی داده در جهان که معمولا در تاریکی شب انجام می‌گیرد، با تدبیر دلال که خود از نزدیکان رهبر حکومت ساقط شده بود، و اکنون از سران کودتا می‌باشد، کودتاگردان در روز روشن مخالفین خود را دستگیر و زندانی می‌کنند.

آغيل و قلبين ناغيلى

زؤهره عسگرووا

بير ديله‌يه من جالانديم،

گاه قازانديم، گاه تالانديم.

عؤمروم بويو هاچالانديم

عاغيل باشقا، اورک باشقا.

(بختيار واهابزاده)

واختى ايکن ناغيللارى ناغيل ائدن، اونو بيزه سئوديرن عاغيللى بابالاريميز، ننه‌لريميز اولوب. اگر "ناغيل" سؤزونون اوليندن بيرينجى حرفى گؤتورسک، عوضينده آغيل (عاغيل) قالير. ناغيل عاغلين، مردليگين، حقيقتين، مؤعجيزه لرين آچاريدير. اينسانلار عاغيللانا-عاغيللانا مودريکلرله ناغيللانيب، سيلاحلانيب.

هاينريش بؤل (آلمانييا)

اليفباسينى دگيشن: امجدى

20 - جى عصرين ان گؤرکملى‌ ادبى‌ سيمالاريندان بيرى،  نوبئل موکافاتى‌ نامزدى هاينريش بؤلون ياراديجيليغى‌ نينکى‌ موحاريبه دن سونراکى‌ آلمان ادبياتيندا، ائلجه ده چاغداش دونيا ادبياتيندا يئنى‌ بير مرحله اولموشدور.

1917-جى‌ ايلده آنادان اولموش بؤلل ايکينجى‌ دونيا ساواشى‌نين ايشتيراکچيسى‌ اولموش، 1939-جو ايلدن موحاريبه نين سونونادک موختليف اؤلکه‌لرده، موختليف جبهه لرده ووروشموش، دفعه لرله يارالانميش، اسير دوشموشدور و تدقيقاتچيلارينين فيکرينجه، آلمان ادبياتيندا اونون کيمى‌ ياراديجيليغى‌ شخصى‌ حياتى‌ ايله سون درجه سيخ باغلى‌ اولان ايکينجى‌ يازيچى‌ تاپماق چتيندير.

کپنک‌لری قوْرخوتمایین

رقیه کبیری

اؤلوسونو آستاجا یئردن گؤتوروب، چؤرک سبدینه قوْیدوم، ائوه گتیریم. ساغ- سوْلوم، آشاغی- یوخاری ضد- شورش پوْلیسی‌ ایله دوْلو اولسایدی بئله، اؤلوسونو یئرده بوراخاسی دئییلدیم. اؤزوندن علاوه اینجه قانادلارینین رنگلرینه گؤره اونون اؤلوسوندن واز کئچه بیلمزدیم.
هانسی روزگار اونو گتیریب بورا آتمیشدی، بللی دئییلدی. پیادا یولوندا، کوْرلار اوچون دوزولموش ساری موزاییک دؤشه‌مه‌نین اوستونده بؤیرو اوسته دوشموشدو. بونا باخمایاراق کوْرلار رنگین نه اولدوغوندان باش تاپمیرلار. رنگ اؤلونو ده دیری کیمی‌گؤزه گتیرر. آنجاق رنگلی قانادلارینین آلتیندان کؤلگه‌سی موزاییکین اوستونه سَریلمیشدی.

در حاشیه شعارهای « رضا شاه روحت شاد » !

هدایت سلطاد زاده

تمام جوانی من در زندان های شاه گذشته است . با اینهمه ، درمن نه حس نفرتی  نسبت به او هست و نه حس انتقام جوئی نسبت به سلطنت. نمی خواهم سلطنت شاه را با جهنمی که «امام راحل » بوجود آورده است مقایسه کنم .زیرا قابل مقایسه نیستند.دربرابر رژیم حاکم ، گذشته رنگ باخته است . شاید در شعار « رضا شاه ، روحت شاد» ، بطور ضمنی  حس تحقیر حکومت اسلامی تهفته است.   ولی قراموش نباید کرد که  پایه های حکومت این طاعون سیاهی که کشور ما را به نابودی و تباهی کشانده است ، در همان دوره ریخته شد. جای هر مخالف و اندیشمند رژيم زندان بود و مرگ. دهان فرخی یزدی را با سوزن دوختند و ارانی را با آمپول هوا در زندان کشتند . تنها مذهب و مسجد آزاد بود و از یاری سلطنت بهره مند.

چهارِ غربی

رقیه کبیری

بویون سحردن ایندییه‌جن چهارِ غربی لاپ‌ نال‌چه‌یرلرین عاشورا آخشامینا اوخشاییر. گؤزوم چیخدی قاپی‌ گؤزوندن بوْیلانیب باخماقدان. آمما بو دئشیک ده اولماسایدی اؤزومو لاپ کور کیمی‌حیس ائدردیم. گئنه بو گؤز، باشیمی‌قاتیر. نئجه ده اولسا تک‌لیییمین یولداشی‌دیر بئله. هردن اؤز- اؤزومه دئییرم آخی سنه نه چهار غربی‌ده نه کئچیر؟ سونرا دئییرم: «نئجه‌کی منه نه؟ قونشو قونشونون کیملی‌ییندن، نه‌چی اولدوغوندان خبری اولماز بَه؟ مال- دؤولتینه، وار- یوخونا باش اوزالتمیرام کی، ایستیرم بیلم کیمدی؟‌هاردان گلیب، اصل- نسبلیدی یوخسا گؤبه‌لک کیمی‌ائله آپارتوماندا گؤیه‌ریب؟

دوقتور سید عربی

درویش اوغلو

گوز تازا گیرمیشدی، مدرسه لر آچیلمیشدی. هاوا سرینلَمگه باشلامیشدی. بئشینجی کیلاسا گئدیردیم. طؤله دامیندا سردیگیمیز قوزلاری آخشام گون باتانا یاخین، گئجه گلن شئه ین قوزلاری تازادان ایسلاتماماسی اوچون، ییغاردیق. بیر آخشام آبا (آنامی آبا چاغیراردیق) ایله بیرلیکده طؤله دامیندا قوزلاری ییغارکن، آبا "آلله نعمتووه چوخ شوکور، بالا آلله برکت وئرسین، ماشاالله بو ایلکی قوزلار هر ایلکیندن داها ایری و ایچی دولودورلار" دئیه شوکور ائدیردی. آبانین آتاسیندان میراث قالمیش بیر زمیسی وار ایدی. آبا اؤزو زمیسینی گؤرمه میشدی. زمینین هاردا اولدوغونو، ائنینین - بویونون نئچه متیراولدوغونو بیلمزدی.

ایشیقلى حیات حسرتینده

نیگار رفیعبگلی

تاریخیمیزین قهرمانلىق صحیفه‌لرینده آذربایجان قادینی‌نين اؤز شؤهرتی، اؤز شرفلى یئری وار. «کیتابی-دده قورقود» قهرمانی ایگید بوغاجا سود وئرن آناسی، کوروغلونون صاديق نیگاری، قاچاق نبی‌نين سيلاحداشی قوچاق هجر - خالقیمیزین ایفتیخاری‌دیر. مغرور، اگیلمز بیر قیزین شرفینه باکیدا مؤحتشم قالا اوجالتمیش شاعير خالقیمیز وطن تورپاغی‌نين ان فوسونکار گوشه‌لرینه شاعيرانه آدلار وئریب – قیزبنؤوشه یایلاغی، قیرخ‌ قیز بولاغی، گلین قایاسی...

خالقیمیزین کئچمیشده مودریک حؤکمداری نوشابه ده اولوب، جسور عوصيان باشچی‌سی روستم ده، تدبیرلی دؤولت خادیملری سارا خاتون دا، توتی بیکه ده...